Kruiskapel (hoek Vonderstraat met Langs de Beek)
Deze foto is genomen rond 1925
Onduidelijke oorsprong
De ontstaansgeschiedenis van deze kapel is niet meer te achterhalen. Zeker is dat rond 1900 een onbekende schaapherder een uit eikenhout gesneden crucifix schonk aan Mechtildis Jennen-Heuts (1864-1954) om door haar geplaatst te worden in de kapel. Zij droeg ook de zorg voor het onderhoud van de kapel. Een taak die tot op de dag van vandaag in handen bleef van familieleden.
Heilig Hartkapel
Niet alleen de historie maar ook de naam van de kapel is niet meer te achterhalen. In elk geval is de kapel tot 1988 onafgebroken in bezit gebleven van de familie Jennen. In dat jaar werd de kapel overgedragen aan de gemeente Born. Bij die gelegenheid werd het monumentale kruis met corpus teruggegeven aan de familie Kusters-Jennen. Ter vervanging werd een Heilig Hartbeeld geplaatst dat toevallig voorhanden was. De kapel werd, zowel in de volksmond als in publicaties, Heilig Hartkapel genoemd.
Dat klopte niet met de realiteit. De kapel werd namelijk op 7 december 1965 opgenomen in het register van Rijksmonumenten, juist vanwege het door de schaapherder vervaardigde kruisbeeld.
Kruiskapel
Begin 2011 werd de werkgroep “Kruisen en Kapellen” van de Heemkundevereniging “Bicht” benaderd door de heer René Kusters, eigenaar van het monumentale kruisbeeld. Hij verzocht de werkgroep om na te gaan of terugplaatsing van het kruisbeeld in de kapel mogelijk was. De werkgroep had al langer de wens om de cultuurhistorische grondslag van de kapel in ere te herstellen en de monumentale status ervan in stand te houden. Dit leidde ertoe dat de kapel, die in 1980 al was opgeknapt, grondig gerestaureerd werd. Ondanks alle goede zorgen was ook het meer dan 100 jaar oude kruisbeeld toe aan renovatie. In opdracht van de gemeente Sittard-Geleen zijn beide opdrachten uitgevoerd.
Het corpus is gemaakt van eikenhout, vermoedelijk rond 1860. De beide armen zijn met houten pennen en lijm aan het lichaam vastgemaakt. Het beeldje is beschilderd met een erg dikke laag verf waardoor de fijnheid van het werk niet meer goed te zien is.
De kwaliteit van het snijwerk werd door de restaurateurs benoemd als ‘matig’.
Op 3 mei 2013 werd het restauratieproject afgesloten met een plechtige heropening van de kapel, gevolgd door een herplaatsing van het monumentale kruisbeeld. Daarmee werd recht gedaan aan het historische gegeven en kreeg de kapel haar naam “Kruiskapel” terug.
